Szaleństwo króla Jerzego( The madness of king George)

Akcja: 1788, Anglia
Fabuła: Fascynująca historia jednego z najbardziej dramatycznych epizodów w historii monarchii brytyjskiej. Jerzy III zapada na tajemniczą chorobę, która zdaje się popychać go w szaleństwo. Podczas gdy bezsilni lekarze usiłują dociec jej przyczyny, kręgi polityczne próbują wykorzystać sytuację do zmiany rządu. Film bardzo zręcznie porusza się między warstwą prywatną, w której obserwujemy dramat rodzinny, zmagania żony o dobro męża i synowskie nieposłuszeństwo oraz sferą publiczną, w której słabość króla stanowi sprawę wagi państwowej, zdolną wstrząsnąć politycznym bytem królestwa.
Machinacje polityków są tylko pretekstem do ukazania władcy jako pacjenta walczącego o swoją godność. Na ekranie oglądamy więc człowieka, którego cierpienie spotęgowane jest przez pozycję jaką zajmuje. Dzięki temu ta zadziwiająca historia sprzed kilkuset lat nabiera niespodziewanie humanitarnego charakteru.
Bohaterowie: Nigel Hawthorne stworzył poruszający portret człowieka starającego się zachować godność w obliczu niezrozumiałej choroby. Jest to rola zbudowana z detali, często o zabarwieniu humorystycznym: zamiłowanie do rolnictwa, które zjednało mu przydomek "Farmer Jerzy", przywiązanie do rodziny, miłość do żony. Choroba wypacza ten obraz. Zmienia energię życiową w nadpobudliwość, stateczność małżeńską w nękanie urodziwej damy dworu.
Równie świetna jest Helen Mirren w roli królowej Charlotty. Lojalność wobec męża i niezłomność, z jaką walczy o jego prawa budzą szacunek i podziw.
Kostiumy: Wielbiciele osiemnastowiecznej mody nie będą zawiedzeni. Oprawa kostiumowa jest bogata i wierna realiom historycznym. Szczególnie efektownie prezentują się stroje dworskie. Ustrzeżono się przy tym anachronizmu obecnego w wielu produkcjach historycznych: toalety nie wyglądają jak wyjęte spod igły, makijaż zgodnie z duchem epoki jest przesadny, a peruki nie przypominają waty.
Tło historyczne: Film stanowi znakomitą okazję do przyjrzenia się bliżej praktyce medycznej w XVIII wieku. Przez większą część akcji konsylium lekarskie porusza się po omacku, wygłaszając pamiętne sentencje o zbyteczności osobistego kontaktu z pacjentem. Zagadka dziwnego zachowania króla została rozwiązana dopiero przez XX-wiecznych badaczy. Monarcha cierpiał na porfirię, czyli rzadką chorobę krwi.Za jej wyjątkowo gwałtowny przebieg, objawiający się napadami szaleństwa, odpowiedzialność ponosili między innymi medycy królewscy. Mieli oni aplikować królowi środek wymiotny zawierający arsen, który zaognił objawy choroby.
Ocena:5/5
Linki: filmweb

Angielka i książę ( L'Anglaise et le duc)

Akcja: 1790-1794, Francja
Fabuła: Rewolucja francuska widziana oczami szkockiej arystokratki. Grace Elliott to postać historyczna, bohaterka głośnych romansów, w tym z księciem Walii ( późniejszym królem Jerzym IV) i księciem Orleanu. To właśnie wokół relacji z tym ostatnim osnuta jest akcja filmu. Grace, choć jest cudzoziemką sympatyzuje z rojalistami; książę mimo bliskiego pokrewieństwa z samym królem zaciekle broni idei rewolucyjnych.
Film wyróżnia się unikalną scenografią. Aktorzy zostali bowiem komputerowo nałożeni na płótna przedstawiające XVIII- wieczną Francję. Daje to miejscami surrealistyczny efekt. Widz ma wręcz wrażenie,iż to obrazy dawnych mistrzów ożyły, by opowiedzieć swoją historię.
Bohaterowie: Wszystkie zdarzenia przedstawione są z perspektywy Grace. Jest to spojrzenie subiektywne i głęboko empatyczne. W początkowych scenach bohaterka zachowuje jeszcze zdrowy dystans cudzoziemskiej rezydentki, nie zagłębia się w naturę zmian, których jest świadkiem, wyraża za to swoją osobistą sympatię dla pary królewskiej. Wkrótce jednak i ją porywa nurt wydarzeń. Okazuje się ,że zdolna jest do aktu niezwykłej odwagi, podyktowanego odruchem dobroci i współczucia wobec człowieka, który jest jej obojętny. Charakterystyczną cechą Grace jest lojalność, którą okazuje ludziom, nie zaś ideologiom. Załamana śmiercią Ludwika XVI zrywa kontakt z byłym kochankiem, ale gdy ten popada w niełaskę każe demonstracyjnie powiesić jego portret w salonie.
Kostiumy: Wierne odwzorowanie mody końca XVIII stulecia. W filmie znalazła się również scena toalety głównej bohaterki. Jest to świetna okazja , by przypatrzeć się jak skomplikowanym procesem było niegdyś ubieranie i co kryło się pod sukniami naszych prababek.
Tło historyczne: Tytułowy książę to niesławny Ludwik Filip ,znany lepiej jako Filip Égalité, przysłowiowa czarna owca w rodzie Burbonów. Historia pamięta go jako tego, który głosował za skazaniem na śmierc swego królewskiego kuzyna Ludwika XVI. Zanim do tego doszło znany był w kręgach dworskich jako liberał i angloman, co w czasach niepokojów społecznych i konfliktu z Anglią budziło w Wersalu niepokój. Od samego początku Rewolucji wyraźnie zaznaczył, gdzie leżą jego sympatie: po wyborach do Stanów Generalnych wstąpił do izby Trzeciego Stanu ( skupiającego reprezentantów nie zaliczających się do szlachty i kleru); wyparł się nawet królewskiego pochodzenia przyjmując miano Filipa Égalité. Najbardziej symbolicznym aktem odcięcia się od swej klasy było jednak oddanie głosu za egzekucją króla.
Ocena: 4/5
Linki: filmweb

Rozważna i romantyczna ( Sense & Sensibility)

Akcja: ok. 1795r., Anglia
Fabuła: Błyskotliwa ekranizacja powieści Jane Austen. Emmie Thompson, odpowiedzialnej za scenariusz, udało się znaleźć równowagę między wiernością oryginałowi a współczesną wrażliwością. Przełożenie XVIII-wiecznej powieści na język kina i to w formie nie tylko zrozumiałej, ale i atrakcyjnej dla przeciętnego odbiorcy stanowi niewątpliwie o sukcesie filmu. Jego tematem są perypetie sercowe dwóch sióstr, z których jedna tłumi swe emocje, zaś druga robi wszystko, by o jej uczuciach dowiedział się cały świat. Ten brak spontaniczności z jednej,a rozsądku z drugiej strony doprowadzi bohaterki do bolesnej konfrontacji z życiem. Nadwrażliwej i egzaltowanej Mariannie przyjdzie się zmierzyć z prozaicznym brakiem pieniędzy, natomiast twardo stąpającej po ziemi Elinor stanie na przeszkodzie nierozważny, romantyczny poryw uczucia sprzed lat.
Bohaterowie: Wyśmienita, choć na pierwszy rzut oka nieco zaskakująca obsada. Emma Thompson grająca Elinor była do tej roli zwyczajnie za dojrzała, a powaga jej bohaterki tylko podkreślała to, co dziewczęce stroje próbowały maskować. Jest to jednak aktorka o tak wielkiej klasie,że o tej różnicy widz szybko zapomina. Szczególnym blaskiem świeci Kate Winslet , która irytującej i infantylnej Mariannie, jaką znamy z powieści,nadała ogromny, niewymuszony wdzięk. Alan Rickman gra, wbrew dotychczasowemu emploi, uczuciowego i poczciwego pułkownika Brandona. Znany szerokiej publiczności z ról łajdaków i barwnych czarnych charakterów, zaskakuje wyczuciem z jakim wciela się w postać dojrzałego mężczyzny , któremu los dał drugą szansę na miłość. Wreszcie, weteran komedii romantycznych Hugh Grant , jako nieśmiały Edward wznosi się na wyższy poziom "uroczej fajtłapowatości".
Kostiumy: modelowy przykład solidnej produkcji kostiumowej, zasługującej na uznanie przede wszystkim ze względu na pietyzm, z jakim oddano detale. Szczególnie zachwycające są fryzury idealnie odtwarzające koloryt epoki z jej gustem do inspirowanych antykiem uczesań.
Tło historyczne: Punktem wyjścia całej historii jest śmierć głowy rodziny, która pociąga za sobą smutne konsekwencje finansowe dla jego żony i córek. Zgodnie z prawem majoratu posiadłość ziemska i przypisany do niej stały dochód , głównie z czynszów dzierżawnych, przechodzą na syna z pierwszego małżeństwa. Wdowa z trójką dzieci musi zdać się na łaskę pasierba i jego snobistycznej żony, ci zaś szybko odżegnują się od pomocy finansowej zastępując ją obietnicą bliżej nieokreślonego "wsparcia". Był to los wielu kobiet: pozbawione opieki mężowskiej lub ojcowskiej , a przy tym ograniczone w możliwościach zarobienia na własne utrzymanie , musiały polegać na cudzej życzliwości i dobrej woli.
Ocena: 5/5
Linki: filmweb

Danton

Akcja: 1794, Francja
Fabuła: "Rewolucja ,jak Saturn, pożera własne dzieci." Powiedzenie ukute przez tytułowego bohatera można uznać za motyw przewodni filmu Andrzeja Wajdy. Krwawe wydarzenia Rewolucji francuskiej posłużyły reżyserowi do ukazania państwa w stanie chaosu, kiedy stary porządek upadł, a nowy nie zdążył się jeszcze wykształcić. Uczynił to konfrontując ze sobą dwóch liderów rewolucyjnych, Dantona i Robespierre'a ,rezygnując jednocześnie z szerszej otoczki historycznej. W rezultacie powstał film uniwersalny , który można odczytywać przez pryzmat rewolucji i dyktatur przetaczających się przez Europę i świat już po przewrocie francuskim. W naginaniu procedur prawnych na użytek konkretnego oskarżenia możemy doszukać się mechanizmu działania procesów politycznych w nazistowskich Niemczech; wymazywanie skompromitowanego Fabre'a z obrazu Davida przypomina usuwanie ze zdjęć ofiar stalinowskich czystek. Wreszcie zamknięte koło przemocy i forsowania własnej wizji państwa to pułapka, w którą wpadają dyktatorzy wszystkich epok i wszystkich "chwalebnych" rewolucji.
Bohaterowie: Pojedynek dwóch wizji państwa i zarazem porywający spektakl aktorski w wykonaniu Wojciecha Pszoniaka i Gerarda Depardieu. Robespierre w interpretacji Pszoniaka to asceta,dla którego nie ma ofiary, której nie mógłby złożyć na ołtarzu rewolucji; Danton obdarzony prostolinijnym obliczem Depardieu opowiadając się za łagodniejszą, bardziej "ludzką" twarzą nowej władzy balansuje na granicy populizmu.
Pojedynek aktorski jest bardzo wyrównany ,z nieznaczną przewagą Pszoniaka. Jego każde pojawienie się na ekranie mrozi krew w żyłach; nieludzką, przypominającą maskę twarz ożywia na moment troska granicząca z czułością, gdy w imię przyjaźni wzywa Desmoulins'a do zerwania kontaktów ze skompromitowanym Dantonem, chłodna powściągliwość ustępuje miejsca pasji , gdy wygłasza mowę wobec Konwentu. Wielkie aktorstwo.
Kostiumy: konsekwentnie mroczna stylistyka; Robespierre w schludnym odzieniu mieszczanina i pudrowanej peruce stoi mocno w odchodzącym stuleciu; niechlujny, często rozchełstany Danton to żywy obraz stereotypowego rewolucjonisty.
Tło historyczne: Film nie podejmuje się ukazania niezwykle skomplikowanej sytuacji w porewolucyjnej Francji; zagrożenie inwazją obcych wojsk, powstanie w Wandei, tlące się w całym kraju zarzewia buntu, Konwent podzielony na wzajemnie zwalczające się frakcje- wszystko to przemyka obok głównego nurtu opowieści filmowej, zaciemniając niestety motywacje jej bohaterów. Sama historia oparta jest na dramacie Stanisławy Przybyszewskiej "Sprawa Dantona". Co ciekawe, Wajda odwrócił oryginalny przekaz , który wyraźnie przyznawał rację postawie Robespierre'a.
Ocena:5/5
Linki: baza polskich filmów